Toplumda çoğunlukla sivilce olarak bilinen akne, iz bırakabilen kronik bir cilt hastalığıdır. Sıklıkla burun kenarları, alın, çene ve yanaklarda görülen akneler; saçlı deri, göğüs, sırt ve omuz bölgelerinde de oluşabilir. Akne oluşumunun temelinde yatan nedenin mutlaka iyi araştırılması gerekir.
Akne hangi yaşlarda görülür?
Aknelerin oluşumu genellikle 12-14 yaşlarında başlar, 16-19 yaşları ise en yoğun olduğu dönemlerdir. Herkes, yaşamı boyunca az veya çok akne problemi ile karşılaşır. Açık komedonlar, yassı, hafif kabarık, merkezi siyah bir nokta şeklinde görülür. Kapalı komedonlar ise akne lezyonlarının öncüsü olarak kabul edilen beyaz noktalar olarak meydana gelir. Fiziksel olarak önemli şikayetlere neden olan akne, psikolojik olarak da önemli sorunları beraberinde getirir. Buna ‘dismorfofobi’ adı verilir.
Akne oluşumunu etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kalıtsal nedenler
-
Hormonal nedenler
-
Eğilimli ciltler için sağlıksız beslenme
-
Nemli ortam ve aşırı terleme
-
Hijyen koşullarının yeterince sağlanmaması
-
Özellikle ergenlik döneminde stres
Erken yaşlarda başlayan akne sorunu daha şiddetli seyreder
Akne tedavisi aylarca hatta bazı durumlarda yıllarca bile sürebilir. Bazı hastalarda kendiliğinden geçtiği de görülmektedir. Çok erken yaşlarda başladığında daha şiddetli seyretmeye eğilimli olurlar. Bazen 20’li yaşlardan sonra da devam edebiliyor ve erkeklerde daha şiddetli seyrediyor. Tedavisi uzun sürdüğü için hasta uyumu çok önemlidir. Her hastaya özel tedavi uygulanması gerekir. Hafif, orta ya da şiddetli olmasına göre tedavinin yöntemi ve süresi değişir. Ancak tüm seviyelerde medikal ilaçların yanında dermato-kozmetik ürünler ve işlemler kullanılabilir. Beraberinde yapılan cilt bakımları, karbonpeelingler, hastanın daha kısa sürede akne probleminden kurtulmasına imkan verir.
İlaç kullanımında nelere dikkat etmek gerekiyor?
Retinoid grubu ilaçlar; şiddetli akne sorunlarında, dermatolog kontrolünde ağızdan alınan ilaçlardır. Bu ilaçların alımında en sık karşılaşılan sorun, dudak ve burun başka olmak üzere cilt ve göz mukozalarında kuruluğa neden olmalarıdır. Bu hastalarda belli dönemlerde kan kontrolü yapılarak karaciğer fonksiyonları değerlendirilmelidir. İlaca bağlı yan etkileri azaltmak için hastalar uygun dudak koruyucu kremler ve yüz için bakım kremleri ve güneş koruyucular kullanılmalıdır.
Aknenin temelinde yatan neden belirlenmelidir
Akne, hormonal nedenlerle gelişebilen bir hastalıktır. Özellikle erişkin kadınlarda sıklıkla akne görülüyorsa mutlaka hormon tetkiklerinin yaptırılması gerekir. Polikistik over sendromu olan kadınlarda akne ve tüylenme görülür. Bu durumda hastalığın mutlaka bir dermatolog kontrolünde tedavi edilmesi önemlidir. Akneli hastaların cilt bakımının yanında makyajla da aknelerin görünürlüğünü azaltmak sakıncalı değildir ancak makyaj için seçilen ürünlerin dermato-kozmetik ürünler olması ve hafif uygulanması önemlidir. Bu tip ürünler ilaçlarla kozmetikler arasındadır ve yağ dengesini kontrol edip tedavi edici nitelik taşırlar.
Yağlı gıdalar akne oluşumunda etkili midir?
Kuru cilt tipine sahip bir kişide akne oluşmayabilir. Ancak yağlı cilt tipine sahip kişiler, çerez, çikolata gibi yağlı gıdaları aşırı tüketirlerse, mevcut aknelerinde artış gözlemlenir.
Tedavi edilmeyen akne iz bırakıyor
Akne tedavi edilmediğinde iz kalma riski artar. Özellikle kişinin yüzüyle oynaması, akneleri sıkması ve kaşıması iz kalma ihtimalini yükseltir. Özellikle kulak memesi ve dudakların birleştiği yere uzanan hizanın üzerinde kalan hiçbir sivilcenin sıkılmaması gerekiyor. Bu bölgede bulunan kan damarları doğrudan beyinle ilişkili olduğundan buradaki sivilcelerle aşırı oynamak beyinde hasara dahi neden olabilir. Antibiyotik tedavisi şart olabilir. Mutlaka dermatoloğunuza danışınız.
Akne tedavisinde hangi dermatolojik yöntemler kullanılıyor?