Saç, insanoğlunun geçmişten bu yana her zaman ilgisini çeken bir konu olmuştur. İnsanlar, genellikle saçlarının gelişimi, sağlığı ve sonuçta da kaybı gibi her değişikliği ile yakından ilgilenmektedir. Bunun en önemli sebebi, saçların estetik olarak önemli bir işleve sahip olmasıdır.
Saç dökülme tipleri
Telogen dökülme
Androgenetik dökülme (AGA)
Alopesi
Trikotilomani
Doğumsal saç anomalileri
Telogen dökülme nedir?
Belirli bir yaşam döngüsü içinde bulunan saçı oluşturan kıllar belli evrelerden geçerler. İnsan saçlı derisinin kıl foliküllerinin %85-90’ı anagen, %13’ü telogen ve %1’inden azı katagen dönemdedir. Telogen dönemde artmış olan saç dökülmesine telogen dökülme denir. Toplumda özellikle bayanlarda en sık görülen saç dökülmesi tipidir. Günlük saç kaybı 100‘e kadar normal kabul edilir. Bu hastalarda tanıya yardımcı olması açısından çekme testi uygulanır. Çekme testi, belli bir saç tutamının çekilmesi ile gerçekleştirir. Eğer çekilen saçta, 4’den fazla saç teli koparsa, çekme testi pozitif olarak değerlendirilir yani dökülme problemi vardır. Telogen dökülme ortalama 3-4 ay sürer. 6 aydan uzun süren dökülmelere ‘kronik telogen dökülme’ denir.
Telogen dökülmenin sebepleri nelerdir?
1-Hormonal sebepler: Guatr hastalıkları, gebelik sonrası ve menapoz dönemleri,
2-Diyet: Demir, biotin, çinko, protein ve esansiyel yağ asiti eksikliği,
3-İlaçlar: Bazı hipertansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları, lityum gibi psikiyatrik ilaçlar,
4-Fiziksel stres: Kansızlık, vitamin eksikliği, ameliyat, şiddetli hastalıklar, aşırı diyet,
5- Psikolojik stres.
Tedavisi
Hastalığın tedavisinde öncelikle yukarıda bahsedilen sebepler araştırılır ve hastaya sebebe yönelik uygun tedaviye başlanır. Hastanın saçlarına uygun şampuan ve besleyici losyonların kullanımı da bu dönem için oldukça önemlidir. Saç mezoterapisinden faydalanılır.
Androgenetik alopesi (Erkek tipi saç dökülmesi), AGA nedir?
Genetik geçişli, erkeklerde çok sık görülen ve saçlı derinin belirli bölgelerinde yoğunlaşan alopesi tipidir. Daha nadir ve daha hafif olmak üzere kadınlarda da görülmektedir. Kadınlarda erkeklerinkinden yarısı kadar 5-α redüktaz enzimi bulunduğu için hafif seyreder. Oysa 25 yaşına gelen erkeklerin %25’inde, 50 yaşında erkeklerin neredeyse yarısında saçta AGA’ya bağlı seyrelme mevcuttur. Kadınlarda ön saç çizgisi korunur, erkeklerde genelde ilk bu bölge açılır. Kadınlarda mutlaka androjen hormanların fazla olup olmadığı araştırılmalıdır. Tedavide hormonal ilaçlar, topikal minoksidil, mezoterapi, plazma (PRP) ve saç aşısı kullanılmaktadır. Daha ileri vakalarda saç ekimi yapılır.
Saçlarda yaşlanır!
Saçlarda yaşlanmayla bir takım değişiklikler olur. Bu değişiklikleri en aza indirebilmek için alınacak önlemler kuşkusuz çevreden gelen zararlı etkileri azaltmaktır. Bunlar; güneş ışınları, aşırı sıcak (fön),soğuk, kimyasal zararlı etkenlerdir. Ayrıca menopoz tedavisi de, saç ve deride yaşlanmanın etkilerinin azalmasına katkıda bulunur.
Alopesi nedir?
Nedeni bilinmeyen, daha çok stres kaynaklı olduğu düşünülen otoimmün bir hastalıktır. Pernisyöz anemi ve tiroid hastalıkları ile birlikte görülebilir. Genellikle kendiliğinden iyileşir. Uzamış vakalarda tedavide uyarıcı difensipron veya baskılayıcı kortizonlu ilaçlar kullanılır. PRP de bu hastalık tedavisinde oldukça başarılıdır.
Trikotilomani nedir?
Genellikle kız çocuklarında psikiatrik problemler nedeniyle saçla oynama, saç çekmeye bağlı olarak dökülmedir. Psikiatri tedavisi şarttır.
Tedavi prensipleri neler olmalıdır?
Saç dökülmesi tedavi edilebilir bir durumdur. Erken dönemde tedaviye başlanması her zaman daha iyi sonuç alınmasını sağlar. Doğal yollarla elde edilen bir takım şampuan ve losyonlar, saç dökülmesini durdurmada, mevcut saç kalitesini artırmada önemli katkı sağlar. İçeriğinde soyadan elde edilen aminoasitler, vitaminler, çinko gibi mineraller, dolaşımı artırıcı bitkisel eksratlar içerir. Ayrıca Saw palmetto, cüce palmiye ağacının meyvelerinden elde edilir, saç dökülmesine neden olan dihidrotestesteronu bloke ederek 5-α redüktaz enzimini inhibe eder. Bu şekilde androgenetik alopeside saç kaybını durdurmada etki gösterir.
PRP tedavisi faydalı mıdır?