Genellikle dudaklarda ve ağız çevresinde önce bir kaşıntı ardından bir kabarcıkla kendini gösteren uçuklar, içi sıvı dolu kabarcık şeklinde çıkar ve sonra da patlayarak yaraya dönüşürler. Ağrı ve acı veren, görünüm olarak da kişileri rahatsız eden uçuklar yemek yemeyi, konuşmayı, gülmeyi zorlaştırır. İyileşmeleri de en az birkaç haftayı bulur. Pek çok kişi için uçuk sorunu tekrarlayan bir şikayettir.
Nedeni
Uçuk, virüslerin neden olduğu yaygın bir enfeksiyondur. Uçuğa neden olan bu virüsler tıpta ‘Herpes Simpleks virüsleri‘ olarak adlandırılırlar.
Bir kere uçuk çıktıktan sonra bunun zaman içerisinde tekrarlama olasılığı oldukça yüksektir. Bazı kişilerde yılda iki–üç kez uçuk çıkar ancak virüsü kapmış olan bazı kişilerde ise uçuk hayatları boyunca sadece bir kez çıkar. Ek olarak virüsü taşıdığı halde vücutlarında hiç uçuk çıkmayan, virüsün hep ‘uykuda’ kaldığı kişiler de vardır.
Herpes virusün tipleri nelerdir?
Uçuk virüslerinin HSV-1, HSV-2, HSV-3 gibi ayrı ayrı sınıflandırılan 8 türü vardır. Genital uçuklardan daha çok HSV-2 virüsünün, yüz bölgesindekilerden ise HSV-1 virüsünün sorumlu olduğu görülmekle birlikte her iki virüs de hem yüz hem genital bölgede uçuklara neden olabilir.
Uçuk nasıl bulaşır?
Uçuk virüsleri en çok tükürük ve yakın temas yoluyla bulaşır. Virüsü taşıyan kişinin tükürüğünden, ortak kullanılan eşyalardan veya cinsel ilişki yoluyla kişiden kişiye geçebilir. Virüsün bulaşması için ortada bir uçuk olmasına gerek yoktur ve bu da önlem almayı zorlaştırır. Çoğu kişi virüsü küçükken yetişkinlerden kapar. Küçük çocukları öpmek uçuk virüsünün bulaşması açısından riskli sevgi gösterileridir. Uçuğa dokunmak da virüsü bulaştırır.
Uçuğu tetikleyici faktörler
Stres, ameliyat olmak,aşırı alkol tüketimi, enfeksiyonlar, güneşte kalmak, hamilelik, hormonal değişimler, kansızlık, uykusuzluk, virüsün etkilediği (uçuk çıkan) bölgenin yaralanması, vücut direncini düşüren ateşli hastalıklar, yetersiz beslenme, yorgunluk, yüksek ateş.
Ayrıca AIDS, egzama, ciddi yanıklar, kemoterapi ve organ nakli tedavisindeki ilaçlar uçuk tetikleyicisi olabilir.
Genital Uçuk (Genital Herpes) neden olur?
Genital uçukların ana nedeni vücuda uçuk virüsü bulaşmış olmasıdır. Genellikle cinsel ilişki ile bulaşır. Genital uçuklara daha çok HSV-2 virüsü neden olur ama yapılan son araştırmalar HSV-1 virüsünün de genital uçuğa neden olabildiğini göstermiştir. Yüz bölgesinde olduğu gibi genital uçuklar da ağrılı kabarcıklar ve yaralar şeklinde görülür. Ayrıca akıntı, ateş, halsizlik, baş ağrısı gibi başka belirtiler de uçuklara eşlik edebilir.
Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerde eğer genital uçuk virüsü varsa mutlaka doktor bu konuda uyarılmalıdır. Nadir de olsa genital herpes erken doğuma, düşüğe ya da bebekte enfeksiyona neden olabilir. Aktif hastalık varsa normal doğum değil sezeryan önerilir.
Uçuk nasıl önlenir?
-
Uçuğu olduğunu gördüğünüz kişilerle öpüşmekten kaçının.
-
Kişisel eşyaları (havlu, makyaj malzemesi, traş bıçağı vb.) ortak kullanmayın.
-
Ellerinizi sık sık yıkayın.
-
Güneş kremi kullanın.
-
Stresten uzak kalmaya çalışın.
-
Ellerinizi yıkamadan gözlerinize ya da genital bölgelere dokunmayın.
-
Genital bölgede uçuk çıkmışken cinsel ilişkiden kaçının.
-
Uçuklara dokunmayın.
-
Görünürde uçuk olmasa bile cinsel ilişkide prezervatif kullanın.