Saç, insanoğlunun geçmişten bu yana her zaman ilgisini çeken bir konu olmuştur. İnsanlar, genellikle saçlarının gelişimi, sağlığı ve sonuçta da kaybı gibi her değişikliği ile yakından ilgilenmektedir. Bunun en önemli sebebi, saçların estetik olarak önemli bir işleve sahip olmasıdır.
Saç dökülme tipleri
- Telogen dökülme
- Androgenetik dökülme (AGA)
- Alopesi
- Trikotilomani
- Doğumsal saç anomaliler
Telogen dökülme nedir?
Belirli bir yaşam döngüsü içinde bulunan saçı oluşturan kıllar belli evrelerden geçerler. İnsan saçlı derisinin kıl foliküllerinin %85-90’ı anagen, %13’ü telogen ve %1’inden azı katagen dönemdedir. Telogen dönemde artmış olan saç dökülmesine telogen dökülme denir. Toplumda özellikle bayanlarda en sık görülen saç dökülmesi tipidir. Günlük saç kaybı 100‘e kadar normal kabul edilir. Bu hastalarda tanıya yardımcı olması açısından çekme testi uygulanır. Çekme testi, belli bir saç tutamının çekilmesi ile gerçekleştirir. Eğer çekilen saçta, 4’den fazla saç teli koparsa, çekme testi pozitif olarak değerlendirilir yani dökülme problemi vardır. Telogen dökülme ortalama 3-4 ay sürer. 6 aydan uzun süren dökülmelere ‘kronik telogen dökülme’ denir.
Telogen dökülmenin sebepleri nelerdir?
- Hormonal sebepler: Guatr hastalıkları, gebelik sonrası ve menapoz dönemleri,
- Diyet: Demir, biotin, çinko, protein ve esansiyel yağ asiti eksikliği,
- İlaçlar: Bazı ilaçları doğum kontrol, gibi psikiyatrik ilaçlar,
- Fiziksel stres: Kansızlık, vitamin eksikliği, ameliyat, şiddetli hastalıklar, aşırı diyet,
- Psikolojik stres.
Androgenetik alopesi (Erkek tipi saç dökülmesi), AGA nedir?
Genetik geçişli, erkeklerde çok sık görülen ve saçlı derinin belirli bölgelerinde yoğunlaşan alopesi tipidir. Daha nadir ve daha hafif olmak üzere kadınlarda da görülmektedir. Kadınlarda erkeklerinkinden yarısı kadar 5-α redüktaz enzimi bulunduğu için hafif seyreder. Oysa 25 yaşına gelen erkeklerin %25’inde, 50 yaşında erkeklerin neredeyse yarısında saçta AGA’ya bağlı seyrelme mevcuttur. Kadınlarda ön saç çizgisi korunur, erkeklerde genelde ilk bu bölge açılır. Kadınlarda mutlaka androjen hormanların fazla olup olmadığı araştırılmalıdır. Tedavide hormonal ilaçlar, topikal, mezoterapi ve saç aşısı kullanılmaktadır. Daha ileri vakalarda saç ekimi yapılır.
Saçlarda yaşlanır!
Saçlarda yaşlanmayla bir takım değişiklikler olur. Bu değişiklikleri en aza indirebilmek için alınacak önlemler kuşkusuz çevreden gelen zararlı etkileri azaltmaktır. Bunlar; güneş ışınları, aşırı sıcak (fön),soğuk, kimyasal zararlı etkenlerdir. Ayrıca menopoz tedavisi de, saç ve deride yaşlanmanın etkilerinin azalmasına katkıda bulunur.
Alopesi nedir?
Nedeni bilinmeyen, daha çok stres kaynaklı olduğu düşünülen otoimmün bir hastalıktır. Pernisyöz anemi ve tiroid hastalıkları ile birlikte görülebilir. Genellikle kendiliğinden iyileşir. Uzamış vakalarda tedavide uyarıcı difensipron veya baskılayıcı ilaçlar kullanılır. Hastalık tedavisinde oldukça başarılıdır.
Trikotilomani nedir?
Genellikle kız çocuklarında psikiatrik problemler nedeniyle saçla oynama, saç çekmeye bağlı olarak dökülmedir. Psikiatri tedavisi şarttır.
Tedavi prensipleri neler olmalıdır?
Saç dökülmesi tedavi edilebilir bir durumdur. Erken dönemde tedaviye başlanması her zaman daha iyi sonuç alınmasını sağlar. Doğal yollarla elde edilen bir takım şampuan ve losyonlar, saç dökülmesini durdurmada, mevcut saç kalitesini artırmada önemli katkı sağlar. İçeriğinde soyadan elde edilen aminoasitler, vitaminler, çinko gibi mineraller, dolaşımı artırıcı bitkisel eksratlar içerir. Ayrıca Saw palmetto, cüce palmiye ağacının meyvelerinden elde edilir, saç dökülmesine neden olan dihidrotestesteronu bloke ederek 5-α redüktaz enzimini inhibe eder. Bu şekilde androgenetik alopeside saç kaybını durdurmada etki gösterir.
Saç mezoterapisi
Saçlı deri mezoterapisi; saç dökülmesini durdurmak, var olan saçın kalitesini artırmak ve yeni saç çıkışlarını aktif hale getirmek için belli periyotlarla saçlı deriye uygulanabilir bir tedavi şeklidir. Özel vitamin, mineral ve protein karışımları, saçlı deriye enjekte edilir, böylece uygulama yapılan alanda, kan dolaşımı artar. Kıl foliküllerinin kanlanmasının arttırılması daha iyi beslenmelerine ve gelişmelerine yardım eder.
Yeni bir yöntem; saç aşısı
Son dönemlerde çıkan yeni bir tedavi şeklidir. Aşının yanı sıra insan göbek kordonundan elde edilen hücreler arası bağlantıyı sağlayan uygulanma önemli avantajıdır. Saç dökülmesini durdurur. 2-4 aylık sürede etkisi gözlemlenir. Saçta hacim artışı ve incelmiş, yok olmak üzere olan saç tellerinin tekrar kalınlaşması ile miktarda artış gözle görülebilir. İnsan kaynaklı ürün kullanımında maliyet yüksekliği tedavinin dezavantajıdır.